Để phòng tránh những mất mát khủng khiếp do Covid-19, thứ vũ khí duy nhất để chống lại là vắc xin. Khi nào Việt Nam có vaccine Covid-19 (Vaccine Corona virus)? Hiệu quả phòng bệnh ra sao? Giá vaccine Covid-19 như thế nào? Lịch tiêm vaccine covid gồm mấy mũi?… đang là những câu chuyện được hàng triệu người quan tâm.
Vaccine Covid-19 là gì?
Vaccine Covid-19 là chủng loại vắc xin phòng viêm đường hô hấp cấp, giúp ngăn ngừa vi rút Corona. Hiện nay, đã có rất nhiều đơn vị công bố sản xuất vacxin ngừa Corona virus thành công và cho hiệu quả khá tích cực.
Việc tìm kiếm một loại vắc xin an toàn và hiệu quả đề phòng ngừa nguy cơ nhiễm Covid-19 đang là vấn đề quan tâm hàng đầu hiện nay. Hiểu được tầm quan trọng của vaccine Covid-19 đối với sức khỏe cộng đồng, Hệ thống tiêm chủng VNVC đã liên tục nỗ lực tiếp cận với nhiều hãng vắc xin danh tiếng trên thế giới nhằm thực hiện hóa giấc mơ mang vaccine Covid về Việt Nam, và giấc mơ đã thành hiện thực.
Cơ chế sinh miễn dịch của vaccine Covid-19
- Miễn dịch thụ động
Miễn dịch thụ động chống Covid-19 có thể đạt được nhờ huyết thanh từ bệnh nhân đã hồi phục sau khi nhiễm virus Sars-Cov-2, huyết thanh này chứa lượng lớn kháng thể miễn dịch, từ Globulin siêu miễn dịch – chẳng hạn như globulin miễn dịch với cytomegalovirus (CMVIG) được thu thập từ nhiều người hiến khác nhau hoặc với kháng thể trung hòa đơn dòng.
- Miễn dịch chủ động
Hiện nay, có đến hơn 100 loại vắc xin Covid-19 đang ở các giai đoạn phát triển tiền lâm sàng. Các loại vắc xin tác động theo những cơ chế khác nhau để tạo ra miễn dịch, nhưng với tất cả các loại vắc xin Covid-19 đều có cơ chế chung là ngoài việc tạo ra kháng thể chống lại virus, vắc xin còn có thể tạo ra tế bào lympho T và lympho B ghi nhớ để chiến đấu với tác nhân gây bệnh, chống lại chúng nếu bị tấn công trong tương lai.
Cho đến hiện tại, các chuyên gia vẫn đang tìm hiểu xem thời gian mà các tế bào ghi nhớ này bảo vệ cơ thể khỏi virus Sars-Cov-2 là bao lâu.
Đối với COVID-19 Vaccine AstraZeneca, cơ thể phát triển khả năng miễn dịch, phòng tác nhân gây bệnh virus SARS-CoV-2. Những loại vắc xin khác nhau sẽ có những tác động khác nhau để cơ thể đáp ứng miễn dịch, tuy nhiên có một điểm chung trong cách thức hoạt động của vắc xin là ngoài việc tạo ra kháng thể chống lại virus, vắc xin còn có thể tạo ra tế bào miễn dịch, gọi là tế bào lympho T, lympho B ghi nhớ để chống lại “kẻ xâm lược” – virus trong tương lai.
Vắc xin phòng COVID-19 của AstraZeneca được sản xuất theo theo cơ chế vector, tức là vắc xin sử dụng virus adeno mất khả năng sao chép của tinh tinh, dựa trên phiên bản suy yếu của virus adeno (virus cúm gây bệnh ở tinh tinh), có chứa vật chất di truyền là protein gai bề mặt của virus SARS-CoV-2 gây bệnh COVID-19 có tên là Spike hoặc S. Protein. Mặt khác, Spike là thành phần tiên phong mở đường tiến công cho virus SARS-CoV-2 xâm nhập cơ thể con người và cũng là mục tiêu tấn công của hệ miễn dịch khi virus SARS-CoV-2 xâm nhập.
Sau khi tiêm vắc xin, protein gai bề mặt được sản xuất, hệ thống miễn dịch tiếp tục tạo ra các tế bào ghi nhớ. Những tế bào này sẽ phát hiện ra virus SARS-CoV-2 nếu loại virus này tấn công cơ thể trong tương lai, bằng cách nhận ra protein tăng đột biến trên bề mặt của virus. Nếu các tế bào miễn dịch đi qua virus SARS-CoV-2 trong cơ thể, chúng sẽ sản xuất ra nhiều kháng thể và tế bào T rất nhanh, điều này ngăn chặn virus lây lan và làm giảm biến chứng, nguy hiểm do bệnh COVID-19 gây ra.
Có những loại vắc xin Covid nào?
Một trong những đặc điểm độc đáo của cuộc chạy đua sản xuất vacxin corona là sự khác biệt giữa các ứng viên vắc xin và công nghệ sản xuất vắc xin. Theo đó, các loại vaccine Covid-19 hiện tại đang được sản xuất theo 3 cơ chế:
- Vắc xin mRNA: Vaccine đưa phân tử RNA được tổng hợp vào tế bào của cơ thể. Khi đã vào trong tế bào, mRNA tổng hợp của vaccine hoạt động như một mRNA tự nhiên, khởi động tổng hợp protein mới (bình thường protein này do virus tổng hợp). Đến lượt protein mới này kích hoạt đáp ứng miễn dịch của cơ thể (adaptive immune response) chống lại protein của virus. Như vậy cơ thể được nhận vaccine, vừa tạo kháng nguyên (protein của virus), vừa tạo đáp ứng miễn dịch chống lại protein này (kháng thể + đáp ứng tế bào).
- Vắc xin protein: Vắc xin này bao gồm các mảnh protein tinh khiết của virus Sars-Cov-2. Sau khi tiêm vắc xin vào cơ thể, hệ miễn dịch ghi nhận rằng protein này là “kẻ xâm nhập” và phản ứng miễn dịch tạo ra kháng thể. Đồng thời, vắc xin giúp tế bào ghi nhớ nhận diện tác nhân gây bệnh, tiến hành tiêu diệt chúng nếu bị tấn công trong tương lai.
- Vắc xin vector: Các loại vắc xin dựa trên vi rút vector khác với hầu hết các loại vắc xin thông thường ở chỗ chúng không thực sự chứa kháng nguyên, mà sử dụng chính tế bào của cơ thể để sản xuất chúng. Vắc xin được sản xuất bằng cách sử dụng một loại virus đã được biến đổi (vector) để vận chuyển mã di truyền cho kháng nguyên. Đối với vắc xin phòng virus Sars-Cov-2, mã di truyền là các protein gai trên bề mặt của virus. Khi vắc xin tiêm vào trong cơ thể, nó sẽ kích thích cơ thể tạo ra một lượng lớn kháng nguyên. Những kháng nguyên này sẽ kích hoạt phản ứng miễn dịch. Vắc-xin bắt chước những gì xảy ra trong quá trình lây nhiễm tự nhiên với một số mầm bệnh – đặc biệt là vi rút. Điều này có lợi thế là kích hoạt phản ứng miễn dịch tế bào mạnh mẽ của tế bào T cũng như sản xuất kháng thể của tế bào B.
- Các loại vắc xin phòng Covid-19 đang nghiên cứu và sản xuất tại Việt Nam
Trong cuộc “chạy đua với thời gian” để nghiên cứu, thử nghiệm, sản xuất vắc xin Covid-19, Việt Nam đã ngay lập tức bắt tay vào nghiên cứu, sản xuất vắc xin này. Có 4 đơn vị được chỉ định nghiên cứu, trong đó có đến 3 đơn vị có nhiều kinh nghiệm nghiên cứu, sản xuất vắc xin tại Việt Nam.
Theo đó, dự kiến sẽ có 4 loại vắc xin phòng Covid-19 do Việt Nam sản xuất là:
| STT | Tên vắc xin | Nhà sản xuất | Phác đồ tiêm | Giá tiền (vnd) |
| 1 | Nanocovax | Nanogen (Việt Nam) |
Gồm 2 mũi cơ bản, mỗi mũi cách nhau 28 ngày, và tiêm nhắc sau 1 năm. | Chưa công bố |
| 2 | Chưa đặt tên | Vabiotech (Việt Nam) |
Chưa có dữ liệu | Chưa công bố |
| 3 | Chưa đặt tên | IVAC (Việt Nam) |
Chưa có dữ liệu | Chưa công bố |
| 4 | Chưa đặt tên | PoLyvac (Việt Nam) |
Chưa có dữ liệu | Chưa công bố |
- Các loại vắc xin phòng Covid-19 khác đang nghiên cứu và sản xuất trên thế giới
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 đe dọa sức khỏe và tính mạng của hàng triệu người dân toàn thế giới, các nhà khoa học đang nỗ lực chạy đua với thời gian, để có thể sớm ra đời loại vắc xin an toàn và hiệu quả, ngăn chặn sự lây lan của dịch bệnh Covid-19.
Đến nay, đã hơn một năm kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát tại Trung Quốc, các loại vắc xin phòng Covid-19 đầy hứa hẹn đang bước vào những giai đoạn nước rút trước khi được chính thức tung ra thị trường. Theo đó, những ứng cử viên vắc xin phòng Covid-19 sáng giá nhất đang được nghiên cứu và sản xuất trên thế giới hiện nay là:
| STT | Tên vắc xin | Nhà sản xuất | Trụ sở |
| 1 | Vắc xin phòng Covid-19 của AstraZeneca | The University of Oxford; AstraZeneca; (Anh) |
Vương quốc Anh |
| 2 | Sputnik V | Viện nghiên cứu Gamaleya (Nga) |
Viện nghiên cứu Gamaleya |
| 3 | BNT162b2 | Pfizer, BioNTech (Đức, Mỹ) |
Châu Âu, Bắc Mỹ và Trung Quốc |
| 4 | mRNA-1273 | Moderna (Mỹ) |
Viện nghiên cứu sức khỏe Kaiser Permanente Washington Washington Health Research Institute |
| 5 | Ad5-nCoV | CanSino Biologics (Trung Quốc) |
Bệnh viện Tongji Vũ Hán, Trung Quốc |
| 6 | JNJ-78436735 (Ad26.COV2.S) | Johnson & Johnson (Mỹ) |
Johnson & Johnson |
| 7 | NVX-CoV2373 | Novavax (Mỹ) |
Novavax |
| 8 | BBIBP-CorV | Viện sinh phẩm sinh học Bắc Kinh (CNBG); Tập đoàn dược phẩm quốc gia Trung Quốc (Sinopharm) | Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh tỉnh Hà Nam |
| 9 | CoronaVac | Sinovac (Trung Quốc) |
Công ty TNHH Nghiên cứu và Phát triển Sinovac |
| 10 | Covaxin | Bharat Biotech; National Institute of Virology (Ấn Độ) |
Bharat Biotech và Viện Y học quốc gia |
| 11 | COVAX-19 | Vaxine Pty Ltd. (Úc) |
Bệnh viện Hoàng gia Adelaide (Australia) |
Công dụng của vắc xin phòng vi rút Sars-Cov-2
Lây lan nhanh và tỷ lệ tử vong cao là sự kết hợp đặc biệt nguy hiểm của virus Sars-Cov-2. Từ khi Covid-19 xuất hiện, hệ thống y tế hiện đại khắp toàn cầu đã rơi vào tình trạng quá tải, hàng triệu bác sĩ, nhân viên y tế bị mắc bệnh phải phát tín hiệu cầu cứu đến chính phủ. Ngay trong thời điểm khẩn cấp y tế công cộng quốc tế, việc thúc đẩy sản xuất vắc xin và chia sẻ vắc xin là vấn đề cực kỳ quan trọng được WHO lan tỏa nhằm chấm dứt đại dịch trên toàn cầu.
Cuộc đua sản xuất vaccine Covid-19 hiện đang bước vào giai đoạn bứt phá với hy vọng sớm chấm dứt đại dịch. Chính phủ các nước và tập đoàn dược phẩm lớn trên thế giới đang dốc sức trên chặng nước rút này. Nhiều hãng đã ghi nhận những thành công bước đầu, bên cạnh một số thử nghiệm lâm sàng vẫn còn đang được tiếp tục.
Tại Việt Nam, sự xuất hiện của vacxin corona như một sự kiện lớn mang đến niềm vui chung cho hàng triệu người dân. Có vắc xin, hiệu quả miễn dịch trong cộng đồng được nâng cao, cuộc chiến Covid-19 sẽ chấm dứt, người dân được bảo vệ khỏi Covid-19, tái thiết lập cuộc sống bình thường, an toàn và khỏe mạnh.
Vắc xin là vũ khí giảm số ca tử vong và mắc Covid-19 nghiêm trọng, duy trì hoạt động chức năng của xã hội, giảm gánh nặng bệnh tật, giảm áp lực kinh tế, gia tăng cơ hội để người dân được hưởng sức khỏe thể chất và tinh thần toàn diện.
Địa điểm tiêm phòng vắc xin uy tín
VNVC là đơn vị đầu tiên và duy nhất tại Việt Nam hội tụ những điều kiện quan trọng nhất để tiến tới nhập khẩu vắc xin Covid-19.
Giá vắc xin
Để đảm bảo cho quá trình đi vào hoạt động, vacxin Covid-19 cần có đủ các chi phí cần thiết như chi phí nghiên cứu, nguyên vật liệu, sản xuất, nhân công, vận chuyển, bảo quản và thực hành tiêm chủng… Tại VNVC, giá vaccine Covid-19 rất hợp lý và ưu đãi để mọi đối tượng đều có cơ hội tiếp cận và sử dụng vắc xin.
“Hộ chiếu vắc xin” là gì?
Hộ chiếu vacccine” thực chất là giấy chứng nhận đã tiêm chủng đầy đủ các mũi vaccine phòng COVID-19 theo quy định, được điều chỉnh theo Luật Phòng, chống bệnh truyền nhiễm và Điều lệ kiểm dịch y tế quốc tế. “Hộ chiếu vaccine” COVID-19 cho phép người dân theo dõi lịch sử tiêm chủng của bản thân hoặc các thành viên trong gia đình qua các lần tiêm.
Sau khi người dân được tiêm vaccine COVID-19 sẽ được cấp chứng nhận tiêm và mã QR-Code xác nhận. Cùng với đó, nhân viên ngành Y tế có thể cập nhật kết quả tiêm chủng cho người dân thuộc diện tiêm chủng lên hệ thống phần mềm. “Hộ chiếu vaccine” giúp cơ quan quản lý nắm bắt thông tin, số liệu để phục vụ việc triển khai chương trình tiêm vaccine COVID-19 và cung cấp công cụ giám sát thông tin người đã được tiêm vaccine COVID-19.
“Hộ chiếu vaccine” vẫn còn là một vấn đề đang được nghiên cứu thảo luận trên thế giới do đòi hỏi các nước phải đạt được tỷ lệ tiêm chủng theo quy định để có được miễn dịch cộng đồng và vẫn đang nghiên cứu dự vào hiệu quả phòng ngừa của vaccine đối với sự biến chủng của virus SARS-CoV-2.
Đến nay, theo chỉ đạo của Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, Bộ Y tế đã chuẩn bị các kịch bản, kế hoạch cho việc sử dụng hộ chiếu vaccine trong tương lai và chủ đạo xây dựng phần mềm quản lý đối tượng tượng tiêm chủng bằng mã QR, đảm bảo tính xác thực thông tin tiêm chủng vaccine phòng COVID-19 tại Việt Nam. Đồng thời, Bộ Y tế cũng đã làm việc với cơ quan Đầu mối Y tế quốc tế (IHR) các nước để phối hợp, đề xuất phương án áp dụng bộ chiếu vaccine phù hợp khi đủ điều kiện.
Link đăng ký tiêm vắc xin cho bạn: https://tiemchungcovid19.gov.vn/portal/register-person
Để hiểu rõ hơn về “hộ chiếu vắc xin”, mời bạn đọc tại đây: “Hộ chiếu vaccine” – Cơ hội “mở cửa” trong tình hình mới
